تشخیص بیماری های اورولوژیك كودكان توسط MRI

دكتر مهیار غفوری

متخصص رادیولوژی – دانشیار دانشگاه علوم پزشكی تهران

مجتمع آموزشی و درمانی حضرت رسول اكرم (ص)

"MRI" یك ابزار تشخیص بسیار با ارزش و دقیق در بررسی سیستم ادراری و تناسلی كودكان می باشد. با استفاده از MRI هم می توان آناتومی سیستم ادراری را بخوبی مشاهده نمود و هم اطلاعاتی در مورد عملكرد سیستم ادراری و چگونگی عملكرد ترشحی كلیه ها بدست آورد.

كاربرد MRI در تشخیص آنومالیهای مادرزادی سیستم ادراری تناسلی بخوبی اثبات شده و بخصوص در درك آنومالیهای پیچیده كمك شایان توجهی می كند. در مواردی همچون: "ابهام جنسیت" كه در بسیاری موارد همراه با آنومالیهای سیستم ادراری و گوارشی است، هیچ ابزار تشخیصی بخوبی MRI قادر به نشان دادن جزئیات ساختمانی ارگانهای لگنی نیست.

اندازه گیری طول كلیه ها و همچنین ضخامت پارانشیم آنها توسط MRI بخوبی و با دقت زیادی امكانپذیر است.

MRI روش تشخیصی انتخابی برای بررسی توده های كلیوی در كودكان است. با تهیه سكانس های مختلف از توده های كلیوی از جمله: "تصاویر متمایل به T1، T2" و "پروتون دانسیتی" و همچنین روش های حذف چربی می توان ماهیت توده های كلیوی را مشخص نمود و كیست ها را از تومورهای خوش خیم و بدخیم افتراق داد. همچنین انتشار تومورهای كلیوی و بررسی اعضاء مجاور كه از لحاظ Staging اهمیت زیادی دارد بخوبی توسط MRI قابل انجام است.

"MR Urography" یك روش تشخیصی شناخته شده در بررسی سیستم "پیلوكالیسیل" كلیه ها، حالب و مثانه است و بخصوص كاربرد زیادی در كودكان مبتلا به "هیدرونفروز" دارد. MRU به دو روش "استاتیك یا ساده" و "دینامیك" انجام می پذیرد.

در روش استاتیك، MRI به صورت تصویر متمایل به T2 با TR طولانی تهیه میشود در نتیجه سیگنال تمامی احشاء حذف شده و فقط سیگنال مایع باقی می ماند لذا در این تصویر برداری، ادرار موجود در سیستم ادراری با سیگنال بالا دیده میشود و می توان آناتومی سیستم ادراری را مشاهده نمود و در صورت وجود هیدرونفروز، شدت و محل آن را مشخص نمود.

در نوع دینامیك MRU ، ماده حاجب تزریق شده و سپس تصویر برداری های متوالی با فواصل زمانی مشخص از سیستم ادراری به عمل می آید و تصاویر متمایل به T1 تهیه می گردد.

در این روش، عملكرد ترشحی كلیه ها بخوبی مشخص شده و زمان ورود ماده حاجب به داخل سیستم ادراری محاسبه می گردد. میزان ترشح ماده حاجب در واحد زمان را می توان بطور مجزا برای هر كلیه محاسبه كرد و بصورت منحنی رسم نمود. با بررسی منحنی های حاصله می توان عملكرد ترشحی دو كلیه را با هم مقایسه نمود و همچنین این منحنی ها در افتراق هیدرونفروز انسدادی از غیر انسدادی و برنامه ریزی برای اقدام درمانی بسیار مفیدند و می توانند جایگزین مناسبی برای اسكن ایزوتوپ كلیه ها گردند.

در نهایت بطور خلاصه می توان ذكر كرد كه MRI - با توجه به كنتراست رزلوشن بالا، توانایی تصویر برداری در مقاطع مختلف و همچنین عدم استفاده از اشعه یونیزان - یك روش تصویر برداری مناسب برای بررسی سیستم ادراری و تناسلی كودكان است و ما را قادر می سازد تا هم آناتومی و هم عملكرد سیستم ادراری را با دقت زیاد بررسی نمائیم.