بی شک رادیوگرافی کامپیوتری مزایای بی شماری نسبت به سیستم های رادیوگرافی سنتی دارد، اما به هر حال مانند بقیه مدالیته های تصویربرداری بروز آرتیفکت های (یعنی هرگونه خطایی که در حین تصویربرداری و یا پردازش تصاویر پزشکی رخ می دهد) تصویری در آن امری طبیعی است، که روند تشخیص را مشکل می سازد. متاسفانه عدم آموزش و اطلاع کافی پرسنل بخش های تصویربرداری می تواند در کنار مزایای بی نظیر این سیستم ها اشتباهات جبران ناپذیری را در روند تشخیص و درمان به دنبال داشته باشد. لذا در ذیل به معرفی برخی از مهمترین آرتیفکت ها در سیستم (CR) می پردازیم:
پهنای دینامیکی سیستم CR اجازه می دهد تا بافت نرم و استخوان به خوبی با یک اکسپوژر مشاهد شود. هرگاه بطور تصادفی، دو رادیوگرافی روی یک صفحه تصویر (Imaging Plate) گرفته شود، یک آرتیفکت (Double Exposure) رخ می دهد. در سیستم های متداول فیلم و صفحه دو اکسپوژر روی یک فیلم موجب سیاه شدن تصویر می شود، این در حالی است که در سیستم های CR امکان محو شدن تصویر اول درون تصویر دوم و تشخیص آن به عنوان علائم پاتولوژیک بیماری وجود دارد.
Dust particles and scratches
هرگونه آسیب دیدگی صفحات تصویر (Imaging plate)، وجود ذرات گرد و غبار روی آن یا آسیب به سر لیزر خواننده فیلم CR اغلب به شکل یک خط سفید مشاهده می شود.
اگرچه سیستم CR بسیار تطبیق پذیر است، اما اگر در انتخاب پارامترهای نمایش دقت کافی صورت نگیرد امکان بروز آرتیفکت های تصویری بسیار زیاد خواهد بود.
Excessive Edge Enhancementt
آرتیفکت ناشی از افزایش بیش از حد لبه تصویر می تواند همانند نواحی استئولیتیک (کاهش در دانسیته استخوانی به علت تخریب عفونت و... ) به نظر رسد. به طور مثال تغییر در Edge Enhancement یک کلیشه رادیوگرافی جمجمه نرمال باعث ایجاد نمایی شبیه به بیماری پاژت شده است .در یک مورد دیگر افزایش بیش از حد Edge Enhancement یک نوار تاریک در طول هر ناحیه از پیچ های پروتز ایجاد کرده است، که می تواند دلالت بر شل شدن (Loosening) پروتز، عفونت یا حتی استئومیلیت داشته باشد. لذا باید تغییرات این پارامتر ((Edge Enhancemenet)) به گونه ای انجام گیرد که اطلاعات دچار آرتیفکت نگردد.
در اغلب موارد انتخاب نادرست پروتک،ل منجر به نمایش نادرست تصاویر می شود. به طور مثال در هنگام بررسی کلیشه قفسه صدری، سوزن بخیه شکسته خارج از دیواره قفسه صدری بیمار به نظر می رسد. این درحالی است که با تغییر و انتخاب پروتکل صحیح برای نمایش، سوزن بخیه در دیواره تومور عود کننده پیدا شد. اگرچه اغلب پروتکل های نمایش تصاویر در طی نصب دستگاه از پیش تعیین می شود، اما می توان آنها را مدت کوتاهی پس از نصب بخوبی تنظیم کرد تا با سیستم بخش همخوانی بیشتری داشته باشد.
این آرتیفکت اغلب در دو حالت دیده می شود، اول هنگام افزایش شرایط اکسپوژر برای بیماران چاق و دوم هنگامیکه کولیماسیون دسته اشعه کافی نیست. اگرچه دقت کافی در انتخاب پروتکل ها و پارامترها می تواند بروز این آرتیفکت را به حداقل برساند، ولی بروز آن به ویژه در گرافی های بیماران بیهوش امری طبیعی است. این آرتیفکت به صورت نواحی تاریک در قسمت های پایینی فیلم نسبت به بقیه قسمت ها به نظر می رسند و می توانند تداعی کننده پنوموتوراکس یا پونوموپریتونئوم درگرافی قفسه صدری یا شکم باشد.
Clothing
یکی از متداول ترین آرتیفکت ها در همه مدالیته های تصویربرداری مربوط به آرتیفکت ناشی از لباس بیمار به ویژه گان هایی است که در بخش ها مورد استفاده قرار می گیرد. این آرتیفکت ها می توانند تداعی کننده خطوط شکستگی، کلسیفیکاسیون، اجسام خارجی و ... برای پزشک باشند و روند تشخیص را مختل نمایند.. لذا اطمینان از تمیزی لباس بیمار امری ضروری است.
پرتوهای پراکنده مهمترین عامل بروز آرتیفکت در صفحات تصویر هستند. به علت حساسیت بالای صفحات تصویر به پرتوهای پراکنده توصیه می گردد از قرار دادن این صفحات در نزدیکی منابع پرتو جدا خودداری شود. اهمیت این موضع در هنگام تهیه تصاویر پرتابل محسوس تر است، چرا که پرتوهای پراکنده جذب شده توسط صفحه تصویر به شدت از کیفیت این تصاویر می کاهد. لذا توصیه می گردد از قرار دادن کاست اکسپوز نشده در داخل اتاق گرافی به ویژه برای بیمارانی که چند گرافی دارند خودداری شود.
Time Of Use
یکی از تولید کنندگان این صفحات توصیه می کند، هر صفحه تصویری که به مدت 8 ساعت مورد استفاده قرار نمی گیرد بهتر است قبل از استفاده پاک شود، اگرچه برخی دیگر تصاویر بدست آمده از این صفحات را (با در نظر گرفتن پرتوهای پراکنده) تا یک هفته قابل قبول می دانند. شاید بتوان گفت این زمان بیشتر وابسته به محل نگهداری و ایمنی محیط نسبت به پرتوهای پراکنده است.
Moire Pattern
این آرتیفکت به طور شایعی در مراکز تصویربرداری داخل کشور که مجهز به دستگاه های CR هستند، در هنگام استفاده از بوکی خوابیده یا ایستاده دیده می شود. علت بروز چنین آرتیفکتی موازی شدن جهت خطوط خواندن اسکنر (خطوطی که لیزر با حرکت بر روی آن صفحه تصویر را می خواند و اطلاعات آن را استخراج می کند) با جهت خطوط گرید است، که به عنوان Moire Pattern شناخته می شود. این مشکل را می توان با استفاده از گریدهایی که حداقل دارای 60 خط در هر سانتیمتر هستند به همراه عمود قرار دادن جهت گرید بر جهت خطوط اسکن بر طرف کرد.. (معمولا گریدها داخلی دارای 33 خط در هر سانتیمتر هستند)
مزایای بکارگیری سیستم های CR بر کسی پوشیده نیست اما آشنایی تکنولوژیست ها با خطاهای تصویری بسیار حائز اهمیت است و در بسیاری از موارد می تواند از اشتباه در تشخیص و متعاقبا انتخاب روش های ناکارآمد درمانی بکاهد.
http://www.hkcem.com/html/publications/Journal/2000-2/p27-32.pdf
http://bjr.birjournals.org/cgi/reprint/74/878/195.pdf
کپی رایت © 1400 - تمام حقوق مادی و معنوی وب سایت متعلق به گروه فرجاد می باشد.
طراحی توسط پیشگامان آویژه پرداز برنا
